ტერმინები უშიშროება და უსაფრთხოება და მათი გამოყენების წესი

ანოტაცია

ერთი შეხედვით, აბსოლუტურ სინონიმებად შეიძლება მოგვეჩვენოს უშიშროება და უსაფრთხოება, ისე, როგორც სიტყვები: მოსწავლე და მოწაფე, ავადმყოფი და სნეული, ლამაზი და მომხიბლავი. ცნობილია, რომ არ არსებობს სრულად იდენტური, ერთი და იმავე შინაარსის შემცველი სინონიმები ფონეტიკური მახასიათებლებით, ეტიმოლოგიით, ორთოგრაფიითა და გამოყენების სპეციფიკურობით. ისინი მხოლოდ ზოგ შემთხვევაში შეიძლება ჩანაცვლდნენ, ზოგიერთი სინონიმური წყვილი კი შინაარსობრივად საერთოდ ვერ ჩაენაცვლება ერთმანეთს. ასეთ სინონიმურ წყებათა რიგს განეკუთვნება ტერმინები უშიშროება და უსაფრთხოება. მაგალითად, „უშიშროების საბჭო“ და არა „უსაფრთხოების საბჭო“, „შრომის უსაფრთხოების წესების დაცვა“ და არა „შრომის უშიშროების წესების  დაცვა“.

სამწუხაროდ, ბოლო 10-15 წელია, ძირძველი ქართული სიტყვა უშიშროება თვითნებურად გამოცხადდა არასასურველ ტერმინად, პრაქტიკულად, ამოაგდეს ხმარებიდან და ჩაანაცვლეს შინაარსობრივად განსხვავებული ტერმინით უსაფრთხოება (მაგალითად „ეროვნული უშიშროება“ შეცვალეს „ეროვნული უსაფრთხოებით“) მაშინ, როდესაც უსაფრთხოებაში მოიაზრება სხვა შინაარსი, სხვა კონტექსტი, მაგალითად, „შრომის უსაფრთხოება“, „უსაფრთხოების ღვედები“ და სხვ. სამწუხაროდ, დღეს უკვე ორი სხვადასხვა შინაარსის გამოსახატავად იყენებენ ერთსა და იმავე ტერმინ უსაფრთხოებას.

ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ V-XIX საუკუნეების ქართულ საისტორიო წყაროებში, სასულიერო მწერლობასა და მხატვრულ ლიტერატურაში, ასევე ჩვენს პოლიტიკურ, სამხედრო და საზოგადო მოღვაწეთა ნაწერებში გამოყენებულია მხოლოდ ტერმინი უშიშროება (უშიშობა) შესაბამისი შინაარსობრივი კონტექსტით, ხოლო ტერმინი უსაფრთხოება, რომელსაც სულ სხვა შინაარსობრივი დატვირთვა აქვს, ჩვენ მიერ მოძიებულ წყაროებში დადასტურებული არ არის.